وراثت‌پذیری صفات مؤثر در طعم میوه و معرفی بهترین شاخص اصلاح طعم در خیار

در این بررسی پانزده ژنوتیپ‌ بومی خیار به عنوان والدین، هشت والد به عنوان والد پدری و هفت والد به عنوان والد مادری، در قالب طرح ژنتیکی فاکتوریل کارولینای شمالی II (NCD II) تلاقی داده شدند. پارامترهای موثر در طعم خیار شامل صفات سفتی گوشت، سفتی پوست، عطر، مزه، تردی، میزان ماده خشک، اندازه گوشت و نسبت قطر تخمدان به قطر میوه اندازه‌گیری شدند. معنی‌دار نبودن اکثر صفات در والد نر و ماده نشان‌دهنده دخالت اندک واریانس افزایشی در کنترل صفات مذکور بود. منبع تغییر نر× ماده، برای کلیه صفات معنی‌دار شد، پس برای کلیه صفات در این ژنوتیپ‌ها، می‌توان با استفاده از هیبریدهای F1 از هتروزیس بهره‌برداری کرد. وراثت‌پذیری عمومی برای اکثر صفات زیاد بود، که نشان‌دهنده تنوع ژنتیکی بالای این صفات در ژرم‌پلاسم مورد استفاده است. با توجه به همبستگی‌های ژنتیکی صفات می‌توان اشاره کرد که با کاهش قطر حفره بذری میزان تردی میوه افزایش می‌یابد و صدای برخاسته از خیارهای کشیده‌تر و باریک‌تر مطلوب‌تر است و میوه‌های تردتر، مزه بهتر و مطلوب‌تری دارند. بهترین هیبرید از نظر صفت عطر و مزه نسبت به میانگین والدین و والد برتر، هیبرید 39×97 بود. بهترین شاخص اصلاح طعم در خیار گزینش همزمان سه صفت عطر، مزه و تردی بود که در صورت استفاده از این شاخص برای گزینش همزمان این سه صفت در مقایسه با پاسخ حاصل از گزینش تنها برای تک تک صفات، به ترتیب 009/1، 004/1 و 001/1 بود.